Jonathan Israel zet de lijn van Radical Enlightenment onverminderd voort. Iemand die zich ten doel stelt om de Verlichting te redden van de hedendaagse neiging om de verworvenheden (o.a. tolerantie, kritische houding, rationele argumentatie) ervan te ontkennen, kan niet genoeg gelezen worden. Het leuke van Enlightenment Contested is de verrassende (en verfrissende) debunking van een groot aantal heilige huizen. Israel zet de Gematigde Verlichting neer voor wat het is; een onhoudbare (en afgemeten aan de criteria die heden als richtinggevend worden beschouwd, onsuccesvolle) poging om rationaliteit en welke vorm van religieuze openbaring dan ook met elkaar te verenigen. Onder de mokerslagen van zijn kritiek sneuvelen een aantal reputaties die voorheen onaantastbaar leken. John Locke's gematigde tolerantie wordt verworpen als onhoudbaar ten faveure van tolerantie volgens m.n. Spinoza, Bayle en Diderot. Israel toont aan dat op Newton's natuurkundig-theologisch systeem na 1700 al fundamentele radicale kritiek was (ook bijvoorbeeld door de gematigde Leibnitz), in weerwil van de bijna onaantastbare status van Newton op het continent. Ook de grote pleitbezorger van Newton, Voltaire, wordt door Israel in het rijtje van de Gematigden geplaatst. Dat Voltaire zich in de strijd om de publicatie van Diderot's Encyclopedie zich gedwongen zag dit radicale project licht knarsetandend te verdedigen, doet niet af aan de fikse deuk die het imago van deze voorheen exemplarische Verlichter oploopt. Israel is ook in dit 2de deel van de geplande triologie weer volstrekt helder wat zijn agenda is. In Enlightenment Contested polemiseert hij met hedendaagse anti-verlichters als MacIntyre, Taylor en Gray en toont aan waarom hun opvattingen over de Verlichting als legitimering van intolerantie en kolonialisme getuigen van weinig historische kennis, gedateerde interpretaties en vooral het nalaten een onderscheid tussen de actuele geldigheid van de ideeen van de radicale Verlichting en die van de gematigde Verlichting te maken.

De voornaamste kritiek op dit boek is dan ook vooral redactioneel van aard. In zijn ijver en streven naar volledigheid is er teveel overlap in het boek zelf en met Radical Enlightenment. Het wordt wel eens vermoeiend om bij elke theologische of filosofische haarkloverij die door Israel wordt opgevoerd weer die hele lijst van namen langs te zien komen. Dit gezegd hebbend, ben ik erg benieuwd naar deel 3. Hopelijk wordt daarin voldoende plaats ingeruimd voor de gedeelde wortels van de Verlichting en de Romantiek. Israel kennende zal daarin ruim voorzien worden. Deel 3, bring it on!"

Скачать книгу бесплатно (pdf, 8.02 Mb)

---

Читать «Enlightenment Contested: Philosophy, Modernity, and the Emancipation of Man 1670-1752»